مهارت های «انسان مونث» بودن (1)

 

جایگاه انسان مونث در نظام آفرینش

 

شاید با دیدن عنوان، این سوال در ذهنتان نقش بسته باشد که چرا ننوشته ام «مهارت های زن بودن» و از عبارت «انسان مونث» استفاده کرده ام. دلیلش این است که مخاطب پیش از آنکه درگیر جنس ناشی از طبیعت و فیزیولوژی بدن شود، بداند با اشرف مخلوقات و موجودی به نام «انسان» مواجه است و جنس «مونث» و «مذکر» صفت ثانویه ای است که بر این مخلوق افزوده شده است، تا امور دنیای مادی خود در بعد حیوانی را به وسیله این اختلاف جنس، سامان بخشد که مهمترینش بقا نسل است.

 

عبارت «انسان مونث» به نیمی از انسانها که فقط خود را «زن» می دانند و به نیم دیگر که ذکوریت را بعضا امتیازی تصور می نمایند، یادآوری می کند که پیش از هر چیز، زنها انسان هستند و این کمک می کند تا جایگاه ایشان را در این جهان هستی بشناسند و رسالت وجودی شان را دریابند و گمان نکنند که آنها فقط زن هستند و صرفا برای زاییدن و ازدیاد نسل خلق شده اند، بلکه انسان هستند و آفریده شده اند تا برای رسیدن به کمال مطلوبی که خداوند برای اشرف مخلوقاتش ترسیم نموده است، تلاش کنند.

خداوند اَوّلیاتی به انسان داد که به هیچ موجودی نداده است. پس با هم مرور می کنیم آیاتی که بدانها می پردازد:

 

1-      دلیل خلقت «انسان» این است که وی جانشین خدا در زمین باشد. «إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً» (بقره/30)

2-      جانشین و خلیفه روی زمین، باید اثری از خدا را در خود داشته باشد، لذا خداوند از روح خود در او دمید. «وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی» (ص/72)

3-     انسان را کرامت بخشید تا سرور همه مخلوقات عالم باشد. «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ» (اسراء/70)

 

پس وی را با پیش زمینه ای خدا گونه، در مرتبتی میان حیوان و فرشته قرار داد و با اعطا قدرتی به نام اختیار و اراده به وی، دامنه پویایی وی را در بُعدی عمودی وسعت بخشید. به طوری که انسان توانایی آن را یافت که به هنگام سقوط، از حیوانات پست تر شود «کالاْءَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلاً» (اعراف /179) و یا آنقدر صعود نماید تا از فرشتگان بالاتر رود و به نزدیکترین مقام قرب الهی رسد «فَکَانَ قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَىٰ » (نجم/9). از این  روست که خداوند از انسان ها می خواهد که خویشتن را با رنگ خدایی بیارایند «صِبْغَةَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً» (بقره/138)، و برای خداگونه شدن باید اسماء حسنای الهی را در وجود خویش بپروراند و رفتارهایی هم چون او را از خود بروز داد. به عنوان نمونه خداوند «عَظِیم العَفوِ» است و «کَریمَ الصَفح»، یعنی عفوى بزرگ دارد و با کرامت گذشت مى کند، لذا به انسان توصیه می کند که اگر می خواهد مورد مغفرت الهی قرار بگیرد، او نیز هم چون خداوند باید از خطای دیگران بگذرد «وَلْیَعْفُوا وَلْیَصْفَحُوا ۗ أَلَا تُحِبُّونَ أَن یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ » (نور/22) و این بدان معناست که هر انسانی در هر بُعدی که شبیه خداوند شود، فضل الهی در همان بُعد شامل حالش می شود. گذشت کند، مورد مغفرت الهی قرار می گیرد؛ مهربانی کند، رحمت خدا شامل حالش می شود؛ عیب مردم آشکار نکند، خدا ستار العیوبش می گردد؛ بر مردم سخت نگیرد، خدا نیز بر وی سهل گیرد؛ و این راهی است که خدا به انسان آموخته تا رنگ خدا بر خویش زند و اسباب تقرب به درگاهش را این چنین فراهم نماید.  

 

همه آنچه گفته شد، برای انسان است – چه مونث، چه مذکر- و ربطی به جنس وی ندارد.

 

پس ای انسان مونث!

روز دختر، یادآور جنسیت یا انسانیت؟

 

نفیسه مرادی

 

روزگاری بود که اگر به پدری خبر می دادند که نوزادش دختر است،

صورتش از فرط ناراحتی سیاه می شد و خشمگین می گردید. (زخرف/17)

و از بدى آنچه بدو بشارت داده شده از قبیله [خود] روى مى ‏پوشاند، که آیا او را با خوارى نگاه دارد یا در خاک پنهانش کند. (نحل/59)

چرا که مردم به کسی که صاحب دختر بود و بی نصیب از فرزند پسر، «ابتر» می گفتند (کوثر/3)و ادامه نسل و خاندان را به پسران وابسته می دانستند و شاید هنوز هم می دانند.

 

در چنین شرایطی خداوند به بهترین بنده اش، که الگویی نیکو برای عاقبت اندیشان است (احزاب/21)

دختر عطا می کند، دختری که او را خیر کثیر می نامد و سوره ای به نامش و به یادش نازل می گرداند. (کوثر) و نسل خاتم پیامبرانش را از همان دختر قرار می دهد.زیرا اوست که به هر کس بخواهد فرزند دختر و به هرکس بخواهد فرزند پسر مى‏ دهد (شوری/49)

 

کلام خدا، نه فقط دختر را، که انسان مونث را ارج می نهد و انسانیت فراموش شده اش را به همگان یادآور می شود (نساء/1)

و ملاک برتری را نه جنسیت، بلکه انسانیت وی که در تقوا خلاصه می شود، قرار می دهد. (حجرات/13)

و روزی بی حساب و بهشت برینش را به عمل نیک انسان وابسته می نماید، خواه انسان مذکر باشد یا انسان مونث. (غافر/40)

انسانی که در بهترین صورت و نظام آفریده شده کیست؟ زن یا مرد؟

انسانی که در بهترین صورت و نظام آفریده شده کیست؟ 

زن یا مرد؟

 

خداوند در سوره تین بعد از سوگندهای چهارگانه می فرماید:

 

لَقَدْ خَلَقْنَا الْانسَانَ فىِ أَحْسَنِ تَقْوِیم

که ما انسان را در بهترین صورت و نظام آفریدیم.

 

مفسران در تفسیر این آیه گفته اند که منظور از کلمه" انسان" جنس انسان است، پس جنس انسان به حسب خلقتش داراى قوام است. و نه تنها داراى قوام است، بلکه به حسب خلقت داراى بهترین قوام است.[1]

روز دختر، یادآور جنسیت یا انسانیت

روز دختر، یادآور جنسیت یا انسانیت؟

 

روزگاری بود که اگر به پدری خبر می دادند که نوزادش دختر است،

صورتش از فرط ناراحتی سیاه می شد و خشمگین می گردید. (زخرف/17)

و از بدى آنچه بدو بشارت داده شده از قبیله [خود] روى مى ‏پوشاند، که آیا او را با خوارى نگاه دارد یا در خاک پنهانش کند. (نحل/59)

چرا که مردم به کسی که صاحب دختر بود و بی نصیب از فرزند پسر، «ابتر» می گفتند (کوثر/3)و ادامه نسل و خاندان را به پسران وابسته می دانستند و شاید هنوز هم می دانند.