انسان مونث

نوشته：اسماء بارلاس
ترجمه：مهرداد عباسی و متینه السادات موسوی

آیینه پژوهش ۱۳۹، سال بیست و چهارم، شماره اول، فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۲، صص ۲۱-۳۲.


🔹عوامل موثر بر شخصیت آمنه ودود

۱- در جامعه ای که سفیدها برتر بودند او سیاه متولد شد

۲- در جامعه ای که ارزش ها بر اساس ثروت تعیین می شد او فقیر بود.

۳- در جامعه ای که میان زن و مرد تبعیض قایل می شدند او یک زن بود.


🔸نقد های آمنه ودود به تفاسیر سنتی گذشته

۱- روش جزء نگارانه در تفسیر ( نقد به تفسیر ترتیبی و عدم توجه به تفسیر موضوعی)

۲- عدم توجه به بستر تاریخی قرآن

۳- مرد بودن مفسران باعث تسلط ماهیت مردانه بر تفاسیر شده.

🔹 مبانی فکری آمنه ودود

۱- تمام انسانها (زن و مرد) خلیفه خدا در زمین هستند.

۲- تفسیر از قرآن منحصر به یک تفسیر نیست و البته همان چیزی که مقصود خدا هست هم نمی باشد. (تفاوت میان کلام خدا و درک زمینی آن باعث می شود که تفاسیر مساوی با وحی نباشند.)

۳- تاثیر فضای جنسیتی حاکم بر دوران زندگی مفسران سده های میانی بر تفسیری که ارایه کرده اند.

۴- کشف الگویی که اصول اساسی اخلاقی را از طریق ترجیح گزاره های عام بر موارد خاص برای تحولات بیشتر و تاملات فقهی و حقوقی فراهم می آورد.

۵- مسلمانان برای فهم قرآن در زمینه معاصر باید آن را در زمینه تاریخ اش بفهمند.

۶- قرآن "تاریخی اخلاقی" است که اهداف آن "فرا تاریخی و متعالی" اند. به طوری که تاثیر یا معنای انها در موقعیت زمانی انها خلاصه نمی شود.

۷- هدف قرآن هدایت عمومی است.

۸- قرائت ودود از قرآن به معنای فهم خصلت و روح قرآن و نه صرفا حروف آن است.

۹- قرآن "تعیین کننده اصلی" معانی خودش است.

۱۰- قرآن تغییر ناپذیر است، اما فهم ما از تعالیم تغییر پذیر است.
دکتر سروش：آخرین دین در اختیار ماست ... اما آخرین فهم از دین هنوز نیامده است.
محققان مسلمان پذیرفته اند که فهم ما از قرآن مبتنی بر توانایی های فکری و روش های ماست, لذا همواره تغییر پذیر و ناقص است.


۱۱- در گذشته سوالاتی پرسیده شده است و پاسخ آنها از قرآن داده شده است, اما مسلمانان گذشته سوالاتی درباره برابری و جنسیت نپرسیده بودند که شاید نیازی به آن نداشتند یا هنوز به این سطح قرآن راه نیافته بودند.

🔸 نقد به آمنه ودود.


کسانی که قرآن را بر اساس متون ثانویه دین نظیر حدیث تفسیر می کنند از او به خاطر اعتقاد به اینکه قرآن بیانگر معانی خودش است، نقد بسیار کردند. او پاسخ داد که هرگاه اختلافی بین قرآن و حدیث باشد, طرف قرآن را خواهد گرفت، چون در قرآن بر خلاف حدیث خطا راه ندارد و اهمیت بالاتری دارد.


🔹 تعلق خاطر آمنه ودود به مسأله جنسیت در دو سطح

۱- از نظر او قرآن مدافع برابری جنسیتی است, لذا از مشارکت زنان در تفسیر قرآن حمایت می کند.

۲- تاکید او بر نیاز به بررسی زبان قرآن به ویژه با توجه به این واقعیت که در زبان عربی واژه خنثی وجود ندارد. زیرا هر واژه یا مذکر است یا مونث.

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلا مانع است.

نفیسه مرادی – کارشناس ارشد معارف قرآن